Былтыр Қазақстанда 29 микроқаржы ұйымы жабылды. Ал одан несие алғандардың қарызы жойылған жоқ. Кредитті олар қалай өтейді? Сұрақтың жауабын тілшіміз мамандардан білді.
Қоғамдық көлік, аялдама мен метро стансаларын «жылдам ақшаның» жарнамасы жаулап алған. Оны алуға құжаттың да, кепілдің де қажеті жоқ. Небәрі 15 минутта рәсімделеді деп қызықтырады. Кейіннен қарыз үстіне артық үстеме қосып, қулыққа салады.
НАЗЕРКЕ АЛТЫНБЕК, ТІЛШІ:
Мәселен, 1.000.000тг керек делік сізге. Оны 38%-дық мөлшерлемемен 48 айға бөлгенде, айына 40,804 теңгеден келеді. Яғни, 4 жылда сіз 1.958.569 теңге төлейсіз, алған ақшаңызды екі есе етіп қайтарасыз.
Әрине, еш жерде батпан құйрық жоқ. Алмақтың да салмағы бар. Бірақ, оған көбі қарамайды. Қаржыдан қысылғанның дені микроқаржы ұйымдарына жүгінеді.
БЛИЦ:
- Бар, машина алдым, потребительский кредит алдым.
- Зәру болған соң алдық, бала-шағаға керек болған соң
- Бар ғой, жетіспеушіліктен алады да.
Елімізде алты микроқаржылық ұйымның жұмысы заңсыз деп танылды. Қазір оған қатысты тергеу жүріп жатыр. Бұл ұйымдардың заңсыз әрекеттерінен жалпы сомасы 30 млрд теңге көлемінде шығын келген.
ЕРНАР ТАЙЖАН, ҚР ҚАРЖЫЛЫҚ МОНИТОРИНГ АГЕНТТІГІНІҢ РЕСМИ ӨКІЛІ:
Қарыз алушылар несиенің бастапқы сомасынан 3-5 есе көп төлем жасауға мәжбүр болған. Мысалы, қарыз алушы Ш. 120 мың теңге несие алып, негізгі қарыз бен пайыздарды қоспағанда тек кепілдік үшін 446 мың теңге төлеген.
Былтыр 17 микроқаржы ұйымы лицензиясынан өз еркімен бас тартты, бірақ қарыз алушылар несиені өтеуге міндетті. Ал мәжбүрлі түрде жабылған 12 заңсыз ұйымнан алынған қарыздың қайтарымы әлі де даулы.
НҰРЛАН ЖАНАБАЕВ, АДВОКАТ:
Несие алған кезде бүкіл келісім шартқа қол қояды. Немесе ұялы телефон арқылы беометриялық келісім жасайды. Оның бәрін қайтару міндетті, келісім шартқа сәйкес.
Несие алушылардың мүддесін қорғайтын ұйымдар бар. Мерзімі 90 күннен асқан берешегі бар азаматтарға кредит берілмейді, бірақ барлық несиесі бойынша пайыз қосуға тыйым салынады дейд мамандар.
НАЗГҮЛ ЕСТЕУСІЗОВА, МИКРОҚАРЖЫ ОМБУДСМЕНІ:
Берешекті мәжбүрлеп өндіріп алу кезінде қарыз алушының банктік шотында қалуға тиіс сома ең төменгі күн көріс деңгейінің екі еселенген мөлшеріне (86 814 теңге) дейін ұлғайтылды.
Омбудсменнің көмегіне микроқаржы ұйымдарының жеке тұлға клиенттері ғана жүгінуге құқылы. Қызмет -тегін. Ол дауларды сотқа дейін шешуге көмектеседі.
