Біз бұған дейін бірнеше рет көтерген – мектеп мұғалімдерін міндетінен тыс жұмысқа тарту мәселесі. Шымкенттік мұғалім Гүлжан Сәлімбаеваның мектеп директорымен соттасып жүргенін білеміз, осы аптада кезекті сот басталды. Ол өзін мектеп басшылығы міндетіне жатпайтын жұмысқа тартып, ақыры жаны да, тәні де жараланғанын айтып келеді. «Мансұқ етті» деп. Мектеп басшылығы әрине, бәрін жоққа шығарады... Бұл тек Гүлжанға ғана емес, жалпы еліміздің мұғалімдеріне қатысты мәселе. «Мұғалімдер қанаудан құтылулары керек, ал қазіргі таңда мектеп ұстаздарының кез-келген тапсырмамен жүгіретіні белгілі нәрсе», дейді азаматтық позициясы берік азаматтар. Дегенмен қозғалыс байқалады - «қазір ұстаздар бұрынғыдай емес, өз құқығын қорғауға дайын және оларға көмектесеміз деген азаматтық қоғам да бар».Гүлжан Сәлімбаеваның не үшін қайтпайтыны туралы Айзада Төребекқызының кезекті материалы.
Айзада Төребекқызы, тілші:
Мұғалім мен мектеп басшылығы арасындағы даудың басталғанына жылдан асты. Былтырғы сәуірде шыққан айқай-шудың соңы директор мен оның екі орынбасарының оқытушы Гүлжан Сәлімбаеваны сотқа беруімен жалғасқаны белгілі. Ол туралы өткен қыркүйекте айтқанмын... Соңы немен біткені туралы сәл кейін. Ал қазір облыстық соттың азаматтық істер жөніндегі апелляциялық сот алқасы қарап жатқан мұғалімнің талап қою арызына арнайы тоқталмақпын. Бұл жолғы сот осы сәрсенбіде басталды.
Шымкенттегі № 38 Нұртас Оңдасынов атындағы мектеп-гимназияның мұғалімі Гүлжан Сәлімбаева былтыр көктемде сенбі, сабағы жоқ күні мектеп басшылығының міндетіне жатпайтын жұмысқа шақырғанын, бармай қойғасын, бармай қойғанда, анасы ауырып, ауыл жаққа кеткен, әбден ұрыс естігенін айтып, "жан да, тән де азабына түскенімді дәлелдеймін" деп жүр.
Гүлжан Сәлімбаева, № 38 Нұртас Оңдасынов атындағы мектеп-гимназияның мұғалімі:
Істі тікелей ашатын 37 куәгердің тізімі көрсетілген өтініш хатымызды қабылдамады. Онымен қоса тағы да бірнеше өтініш хаттарымыз қабылданбады. Олар толық зерделенбеді, зерттелмеді. Өкінішке орай осы сот барысында мен өзім тікелей басты сот отырысына қатыса алған жоқпын. Себебі мен ауруханада ем қабылдап жаттым. Осы ем қабылдап жатқан сәтте шешім шығарылып қойған.Мен сол шешіммен келіспегендіктен енді апелляциялық шағым жазуыма мәжбүр болып отырмын.
Директор мен қарапайым мұғалімнің соты былтыр жазда басталған. Ол кезде сотқа мектеп директоры мен оның екі орынбасары берген еді. «Ар-намысымызды таптады» деп, тіпті оқытушыдан 6 млн теңге өтемақы өндіруді талап етті. Іс әуелі Еңбекші аудандық сотында, кейін Абай аудандық, одан соң Әл-фараби ауданының соттарында қаралған. Үшеуіне де шағымданған -мектеп. Бірақ олардың талап-тілегін сот қанағаттандырмай тастады, -дейді Гүлжан. Ал қазір сотқа арызданушы Гүлжанның өзі. Ол әлі сабақ пен сотқа қатар барып жүр. -Басшыларым қайта-қайта мазалап, сотқа бере бергеннен соң құқымды қорғау үшін осыған мәжбүрмін, -дейді мұғалім. Ол да өтемақы талап етіп отыр. Тек директоры мен екі орынбасар сұрағандай 6 млн теңге демейді.
Гүлжан Сәлімбаева, № 38 Нұртас Оңдасынов атындағы мектеп-гимназияның мұғалімі:
Бұл сотта мен 2017 жылдың 4-12 сәуір аралығында мұғалімдерді яғни оның ішінде мен де бармын, міндетімнен тыс жұмысқа жеккенін анықтау және сол жеккені бойынша моральдық шығын өтеу. Мен он күнге 10 мыңнан 100 мың талап етіп отырмын.
Айтпақшы, Гүлжан тек мектепті ғана сотқа бермепті. Жауапкерлердің тізімінде Білім және ғылым министрлігі де жүр.
«Міндетімнен тыс жұмысқа «жегіліп», директордан қысым көрдім» деген мұғалім өз сөзін дәлелдеуге бекінген. Бірақ сот барысында талапкер мен жауапкер тараптың тартысы қатты болды. Тіпті сотқа дәлел ретінде келтірген бірінің айғақтарын екінші жақ «қолдан өзгертілген» деп бет бақтырмады. Мұғалімнің медциналық сақтандыруға байланысты "үй аралап толтырдым" деген тізімін мектеп директорының екі орынбасары жоққа шығарып, "телефон шалып сұрағанымыз сайлауға жасалған тізімдер еді", деп ақталды.
Айжамал Қозыбекова,№ 38 Нұртас Оңдасынов атындағы мектеп-гимназиясы директорының орынбасары:
Сол күні сайлау учаскесінің тізімі керек болды. Тікелей осы кісі жауап бергендіктен осыған звондап, осы кісіден сұрадық. Ол кісі ол тапсырманы бізге бере алмады. «Үйге, ауылға кетіп бара жатырмын»,- деді. Мен қайтпаймын, келе алмаймын деді. Келгеннен кейін енді жауапкершілік болу керек қой, неге сіз келмедіңіз, неге тапсырмадыңыз деген ойда АКТ түзілді. Түсініктеме алынды. Бірақ оның ешқандай шара қолданылмағаннан кейін заңды болған жоқ, ол.
Маржан Аспандиярова, Гүлжан Сәлімбаеваның сенімді өкілі:
Әкімшіліктен болсын, сайлау комиссиясынан болсын, Сәлімбаева сайлау комиссияның мүшесі болсын, орынбасары болсын, бұл мұғалімнің негізгі жұмысына кіретін міндет емес!
Алайда жауапкер жақ өз дегенінен қайтпады. Мектеп өкілінің ойынша, талапкердің сот алдына қойып отырған уәждері негізсіз.
Нұрдәулет Мұсақұлов, № 38 Нұртас Оңдасынов атындағы мектеп-гимназияның өкілі:
«Еңбек кодексінің талабы, әдеп кодекстері бұзылды» деген уәж келтіреді. Бірақ № 38 мектеп тарапынан ешқандай заң талаптары немесе әдеп кодексінің талаптары бұзылған деген уәждері негізсіз деп есептеймін.
Дегенмен мұғалімдікі «өтірік емес» дейтіндер бұл істің тек Гүлжанға ғана емес, басқа да барлық мұғалімге қатысты екенін айтады. Ұстаздар «құлшылықтан» азат етілуі керек, - дейді заңгер Маржан Аспандиярова.
Маржан Аспандиярова, Гүлжан Сәлімбаеваның сенімді өкілі:
Бұл тек қана Гүлжанның ісі емес, жалпы Қазақстанның мұғалімдеріне, Қазақстан ұстаздарына азаттық керек. «Құлшылықтан» құтылу керек мұғалімдер. Ал қазіргі таңда мектептің ұстаздары бала оқытумен емес, кез келген тапсырмамен жүгіретіні ол белгілі нәрсе.
Ел назарын аударған сотқа бұл аптада нүкте қойылмады. Сот алқасы келесі жұмаға дейін үзіліс жариялады. Оған дейін екі тарапты бітімгершілікке келуге шақырды.
Судьяның сөзі:
- Сіздер де ықпал жасаңыздар, бұлардың бітімге келуіне.
- Ықпал жасаймыз.
–Қанша мерзім сіздерге?
Сот процесінде екі тарап та бітімгершілікке келуге қарсы еместіктерін айтып жатты. Бірақ... Бірақ ертеңгі күні Гүлжан Сәлімбаеваны түртпектемейтіне кім кепіл? Мектеп басшысының атынан сөйлегендер сендіруге тырысқанмен мұғалімнің көңілі күпті.
Гүлжан Сәлімбаева, № 38 Нұртас Оңдасынов атындағы мектеп-гимназиясының мұғалімі:
Біздің бір бірімізге деген өкпе-назымыз бар, әрине. Олардың бәрі шын мәнінде шынайы түрде шешілетін болса алдағы уақытта мен татуласамыз деп ойлаймыз. Ал егер олай шешілмейтін болса сот процесі жалғасады. – Сенің қаупің не болып тұр?- Менің қаупім алдағы уақытта маған қолайлы жұмыс жасауыма мүмкіндік береді дегенге күмәнім бар.
Жақсылық Шекеев, Гүлжан Сәлімбаеваның өкілі:
Мәселе біреу. Шындықты коллективтің алдында айтылу керек. Шындық айтылу керек. Сонан кейін біз... Айқайлағаны рас қой?! « На хрен шық кабинеттен, я покажу тебе Изберком...» дегені рас қой! Ал енді шындық айтылмаған. Ал шындықты айта алмай отырғанда келісім қалай болады? Оған қандай сенім болады?.. Сондықтан Сәлімбаева ештеңе қудалап жүрген жоқ. Тек өзінің тағдыры, бұның артында ешқандай саясат тұрған жоқ!
Дегенмен сен қозғалғандай. Гүлжан жұмыс істейтін мектеп былтырдан бері жоғарыдан берілетін «үй аралау» тапсырмасын сап тиыпты. Мұғалім осыған қуанамын, деді.
Гүлжан Сәлімбаева, № 38 Нұртас Оңдасынов атындағы мектеп-гимназиясының мұғалімі:
Септігі тиді деп ойлаймын. Өйткені басқа, іштегі менің қатардағы әріптестерім барлығы қуанып, «Егер сен болмағанда біз тағы аралайтын ба едік?!» - деп өздерің үй аралау тұрғындардың тізімін ә, тұрғындардың тізімін емес, ол жерде баланы есепке алу, биыл оны да біз атқарған жоқпыз. Мүмкін сенің арқаң болар деп маған өздерінің алғыстарын айтып жатыр.
Айзада Төребекқызы, Серік Талас «Біздің уақыт».
