Қарағанды облысында ауылшаруашылық жері толық игерілмей отыр. 260 мың гектардан астам алқап қолданылмай келген. Иелері мал бағып, егін егудің орнына арам шөп өсірумен шектелген. Бұл туралы «Астана» телеарнасына Қарағанды облысы бойынша жерді пайдалану және қорғауды бақылау басқармасының мамандары мәлімдеді. Енді мемлекетке қайтарылған жерлер қалай игеріледі? Айжан Қуаштың репортажы.
Қадыржан Жаппаров - Теміртау қаласының тұрғыны. Бұқар жырау ауданындағы Ақбел ауылында 20 жылдан астам уақыт қараусыз жатқан 2 мың гектар жерді қалпына келтіруге кіріскен. Алайда, құнары нашар, тұзды жерге егін салу үшін әлі бірнеше жыл қажет. Кәсіпкер әзірге алқапты арам шөп пен топырақтың зиянды құрамынан тазартып жатыр.
Қадыржан Жаппаров, кәсіпкер:
Тұзды, сортаң жерге ештеңе өспейді. Сондықтан құбырлар жүргізіп, тұзын ағызып жіберемін. Ол үшін қайта-қайта жыртып, арам шөптен арылтып жатырмын. Өзім ауылда туып өскендіктен, жер тартып келдім. Алқап дайын болысымен, арпа, бидай егемін. Өнімсіз қалмаспын деп сенем.
Ресми мәлімет бойынша, Қарағанды облысында 260 мыңнан астам жер игерілмей бос жатыр. Алқаптарды 90 жылдары кездейсоқ адамдар алып, жылдар бойы не егін екпеген, не мал жаймаған. Сондықтан жерді пайдалану мен қорғауды бақылау басқармасы ондай қожалық иелерінің салығын 10 есе арттырыпты. Тіпті, кей жерлерді сот арқылы мемлекеттік қорға қайтарған.
Саяш Ахметов, Қарағанды облысы жерді пайдалану және қорғауды бақылау басқармасының бастығы:
«100 мыңнан аса жер уже қайтарылды. Жаңағы он есе салыққа шыдай алмағандар қайтарып жатыр. Қазір үлкен сот процесстері жүріп жатыр».
Қарағанды - елдегі жер көлемі ең үлкен аймақ. 42 млн гектарды алып жатыр. Алқаптардың көбі шалғай ауылдар мен жолы жоқ жерлерде. Алысқа техника жеткізу де қиын.
Айжан Қуаш, тілші:
«Бұл құнарлығы аз, тұзды жер. Қарағанды облысында бар 33 млн гектар ауылшаруашылық жерінің көбі осындай жағдайда. Ал, оны қалпына келтіру қыруар қаражат пен ерекше төзімділікті қажет етеді. Сондықтан мұндай жерлерді алуға кәсіпкерлер де қорқақтайды».
Мамандардың айтуынша, жердің игерілмеуінің тағы бір себебі - шаруа қожалықтарындағы техника мен қаржы тапшылығы. Бұл проблеманы шешу үшін бүгінде мемлекеттен қыруар субсидия беріледі.
Манат Құрманғалиев, Қарағанды облысы Бұқар жырау аудандық ауылшаруашылық бөлімінің жетекшісі:
«Көп шаруашылық техника алып жатыр әртүрлі. 50 пайызға дейін төлемақысын қайтарып береді. Тұқымға, бидай бар, арпа бар соларға 70 пайызға дейін жеңілдетіп берді. Мысалы, 70-85 мың тұратын 1 тонна бидайға 49 мың теңге қайтарылып беріледі».
Ауылшаруашылық
жерлерін пайдаға беру соңғы үш жылда мықтап қолға алынған. Мамандар аймақта
игерілмей жатқан алқаптардың тең жартысын пайдалануға шығармақ.
Айжан ҚУАШ
