Жергілікті билік азық-түлік бағасын тұрақтандыруға міндетті. Егер ол қолынан келмесе, Үкімет тиісті шара қарастырмақ. Бүгін Премьер-министр әкімдерге қатаң тапсырма берді. Қазір мың құбылған баға халықты қажытып тұр. Әсіресе Астана, Шымкент, Қызылорда қалаларында небәрі 1 айда азық-түлік 2,5 процентке қымбаттаған. Нақты қандай тауарлардың құны шарықтады? Оның себебі неде? Тақырыпты өңірлердегі тілшілер тарқатып айтады.
Ақбота БАЗАРБАЙ, ТІЛШІ:
Жыл басынан бері Астанада азық-түлік 2,5 процентке қымбаттаған. Әсіресе, пияз 22,5%, күріш 5,2%, қырыққабат 4,1%, сүт және сәбіз 3,1%, картоп 3,0%, макарон бағасы 2,6% пайызға өскен.
«Айналым схемасы» бойынша 14 миллиард теңге тек Елордаға бөлінсе де, баға ырыққа көнбей тұр. Сауда және интерграция министрі «қымбатшылықты тізгіндеу үшін жұмыстар атқарып жатырмыз» деумен ғана шектелді. Ал ауылшаруашылығы министрінің айтуынша, азық-түліктің қымбаттауына еш негіз жоқ. Республика бойынша әлеуметтік маңызы бар тауарлардың 1 миллион тоннадан астам қоры бар.
Ербол ҚАРАШӨКЕЕВ, ҚР АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МИНИСТРІ:
Біз өз тарапымыздан әкімдіктерге «инфляциялық кезеңде» (ақпан-мамыр) ішкі нарықтың қажеттілігін жабу үшін көкөністер бойынша ұсынылатын көлемді жеткіздік.
Бағаның өсуіне тұтынушылар мен делдалдардың да ықпалы бар көрінеді. Дүкен сөресінде белгілі бір тауар азайса, халық жаппай соны сатып ала бастайды. Ал алыпсатарлар соны пайдаланып, бөлшек бағамен арзанға алып, дүкендерге 2-3 есе қымбатқа өткізетін көрінеді. Ал оны қадағалап жатқан әкімдік жоқ. «Әкімдерге бағаны ұстау үшін қажетті тетіктердің барлығын бердік. Қаржы да бөлінді. Бірақ баға бәрібір өсіп жатыр» деді Үкімет басшысы.
Әлихан СМАЙЫЛОВ, ҚР ПРЕМЬЕР-МИНИСТРІ:
Елордада бағаның өсуі қалыпты жағдайға айналды. Ірі сауда орталықтары өнімді тұрақты жеткізушілер бола тұра ешқандай нәтиже жоқ. Артық делдалдарды анықтау жұмыстары да нашар. Маңғыстау облысында жыл басынан бері әлеуметтік маңызы бар азық-түліктің 11 түріне баға өсіп кетті. Артық делдалдарды анықтау жұмыстары әлсіз, нәтижесіз. Ұлытау облысында жылдың басынан бері 10 түрлі азық-түлік бағасы өсіп кетті. Барлық көкөністер қымбаттады.
Ақбота БАЗАРБАЙ, ТІЛШІ:
Жергілікті атқарушы органдар бағаны тұрақтандыруға міндетті. Болмаса, Үкімет тиісті шара қарастырмақ. Азық-түлік инфляциясының ең жоғары деңгейі Елордадан кейін Шымкент пен Қызылордада байқалып отыр. Әрі қарай сөз кезегін сол өңірлердегі әріптестерге беремін.
Айзада ТӨРЕБЕКҚЫЗЫ, ТІЛШІ:
Шымкенттіктер де азық-түлікке аз ақша жұмсап жатқан жоқ. Бәрі қымбат. Әсіресе, соңғы кезде ет алатындар қатары азайыпты.
Жылқы еті қазір 3200-4000 теңге шамасында. Сиыр еті орта есеппен 2900 теңге, соңғы бір айда баға қайта 100 теңгеге арзандады дейді кәсіпкерлер. Мал өнімін экспорттауға шектеу қойылуы бағаның сәл де болса арзандауына сеп болған.
Рахила ҚАЙЫПОВА, КӘСІПКЕР:
Декабрь айында 3 мыңнан саттық. Қазір январь айында сауда жәй болғаннан 100 теңге түстік. Халықтар аз алып жатыр ет. Сол үшін 100 теңге түсіп, 2900 ден-2800 ден етті сатып жатырмыз. Етіміз жәй-жәй өтіп жатыр, бұрынғыдай өтіп жатқан жоқ.
Тұрғындар ең керегін ғана алғанның өзінде аптасына 10-15 мың теңге азық-түлікке жұмсайтынын айтады.
БЛИЦ-САУАЛНАМА:
- Бағаны кішкене бақыласа. Пенсионерлерге өте қиын. Енді шүкіршілік қылып жатыр ғой қазақтар, жоқ емес, әйтеуір үнемдеп...
- Май, аз ғана ет, көкөністер алдық. Бұрын 100 теңге тұратын зат қазір 350 теңгеден. Қымбатшылықты осыдан-ақ аңғаруға болады. Табыстың басым бөлігі ішіп-жемге кетіп жатыр.
- Бар зейнетақымыз ас-ауқатқа жұмсалады. Бірақ осы күнімізге де шүкір деп өмір сүріп жатырмыз.
Мегаполисте жаңа жылдан бастап көкөніс, бақша өнімдерінің бағасы біршама өскен.Картоптың келісіне 30-50 теңге қосылыпты. Әсіресе пияз қымбат.
Сабыржан БЕКТАЕВ, САТУШЫ:
Пиязға 150 теңге қосылып жатыр, бірге бір қосылып жатыр. Сәбіз соған да 30 теңге қосылды. Капустаға тоже 30 теңге қосылды. Біздің қосатынымыз 20-30 теңге үстінен қосып пайда көретініміз.
Айзада ТӨРЕБЕКҚЫЗЫ, ТІЛШІ:
Шымкенттік сатушылар алушылардың мазасы жоғын жақсы түсінеді. Бұл халықтың кірісі мен шығысының сәйкес келмеуінен деп санайды. Өйткені зейнетақыға аздап қосылғанмен жалақы бұрынғысынша қалып тұр. Ал Қызылордадағы ахуалды әріптесім Мөлдір Тоқтасынқызы жеткізеді.
Мөлдір ТОҚТАСЫНҚЫЗЫ, ТІЛШІ:
Қызылордада әдеуметтік маңызы бар азық-түрік бағасында өсім бар. Ақмаржанымен танылған аймақта күріштің құны шарықтап тұр. Тұрғындар картоп, пияз, қырыққабаттың да қымбаттағанын айтуда.
БЛИЦ-САУАЛНАМА:
- Баға көтеріліп бара жатыр күннен күнге. Айлық аламыз, бірақ сол шайлықтан ауыспайды ғой, кредитіміз бар дегендей.
- Ет те бәрі қымбат, қантың да, ұн да, рожки де, ұн тағамдарының бәрі қымбат қой.
- Қымбат барлығы, қымбат. Ешқандайда қолжетімді баға жоқ.
Соған қарамастан базарда ығы-жығы адам. Сатушылардың айтуынша, әр келген затқа 10-15 процент қызмет құны қосылады. Ал көкөніс пен жеміс-жидектерге 15-20 теңге үстемақы қояды. Онда да кеткен шығындарды негізге аламыз дейді.
Нышанкүл КҮЗЕНБАЕВА, САТУШЫ:
Бізге де қымбат келіп жатыр, сондықтан біз де қымбат сатып жатырмыз. Оның үстіне қазір жолды қосып қойған. Жолға трассамен Шымкентке барып келгенімізге пәлен сом деп келіп тұрады, соны есептейміз. Жүкшілердің ақшасын есептейміз, бензин пұлымызды есептейміз.
Рано ҚАРАКӨЗОВА, САТУШЫ:
Біздегі баға қымбаттап жатқан жоқ, түсіп жатқаны болмаса, қымбаттаған жоқ. Шемішке майдың 5 л 3300 теңге, бұрын 4900 болды. Қымбаттағаны күріш. Күріштің бағасы ұшып тұр. 520 теңгеден келіп тұр сатуға бағасы. Бұрын 300 теңгеден сатқан күрішіміз.
Мөлдір ТОҚТАСЫНҚЫЗЫ, ТІЛШІ:
Жауапты басқармадағылар пияз 5,8, картоп пен қырыққабаттың 3 процентке қымбаттағандығын растап отыр. Дегенмен бағаны тұратқандыру үшін тиісті шараларды жасап жатырмыз дегендерінен жаңылар емес. Алайда халық әзірге оның нәтижесін халық көре алмай отыр.
А. Базарбай
